TAZİYE GELENEĞİ
" SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRAS "
" TAZİYE GELENEĞİ "
Taziye, yakını ölen bir kimseyi teselli etme, sabır ve başsağlığı dileme anlamına gelmektedir. Taziye, “Allah sabırlar versin, geride kalanları bağışlasın, geride kalan yakınlarına hayırlı ve uzun ömürler versin, acısını unuttursun ama kendisini unutturmasın, Allah başka acı vermesin” gibi avutucu sözler söylemek ve bir süre aileyle birlikte yaşamak, yemek yemek gibi uygulamalarla ailenin acısını paylaşmaya ve sabır telkin etmeye yönelik bir gelenektir.
Ölen için “Allah rahmet eylesin, mekânı cennet olsun, Allah gittiği yerde utandırmasın,
Allah taksiratını affeylesin” gibi sözler söylenir.
Taziye geleneğinin çeşitli yörelere göre farklılık gösteren uygulamaları vardır. Bazı yörelerde mezarlıkların hemen çıkışında müsait bir yerde “taziyeye oturulur”. Taziyeye oturmak cenaze yakınlarının taziyeleri kabul etmesidir. Mezarlıkta iken taziyeye oturulacak yer veya taziye evi duyurulur.
Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde taziye evinde sadece ölen kimsenin ailesi değil, akrabaları da taziyeye otururlar. Taziyeye genelde üç gün oturulur ancak zorunlu durumlarda taziye süresi kırk güne kadar uzayabilir. Taziye günlerinden sonra da eve taziye için gelenler olur. Sıkıntılı bir hayat geçiren veya genç yaşta ölenlere kadınlar tarafından ağıt yakılır.
Ölü evinde taziye süresince genelde yemek pişirilmez; komşular ve akrabalar, taziyeye gelenlere ikram etmek için yemek getirirler. Yemeği getirenler, sofrayı hazırlar ve cenaze sahipleriyle birlikte yemek yer.
Bazı yörelerde cenaze sahipleri taziye boyunca saç sakal tıraşı olmaz ve süslü elbiseler giymez. Taziye evinin önünden geçerken ölü evinin sakinlerini incitecek hareketlerden sakınılır, yüksek sesle konuşulmaz. Ölenin iyiliklerinden bahsedilir.
Ölüm gününden sonra geçen kırk günlük süre içinde kız isteme, nişanlama, düğün, sünnet düğünü gibi törenlerin yapılmamasına özen gösterilir. Ancak mutlaka bu törenlerden biri yapılacaksa eğlence tertip edilmez.
Özellikle geleneksel toplumlarda acıya ortak olma, birlik-beraberlik, küskünlerin barışması gibi işlevler gören taziyeler; geçmişte oldukça kalabalık ve yoğun yaşanmaktayken şehirleşme bu geleneğin uygulama alanını daraltmış, değişikliğe uğramasına neden olmuştur.
* Metin "Geçmişten Geleceğe Yaşayan Kültür Mirasımız Türkiye Somut Olmayan Kültürel Miras Ulusal Envanteri" kitabından alınmıştır.
PAYLAŞ :
