Oyunu kazanmak ya da kaybetmek çoğu zaman şaha bağlıdır. Şöyle ki rakibinizin şahını öyle bir tehdit etmelisiniz ki kaçacak tüm karelerde karşısına siz çıkmalısınız. Yani rakip şahın gideceği tüm kareleri de tehdit altına alarak onu esir etmelisiniz. İşte o zaman rakip şah mat olur.
Kale Şah Çeker
Örnek oyunumuzu incelediğimizde tahta üzerinde siyah olarak sadece şah var. Beyaz olarak ta kale, şah ve vezir var. Oyunda hamle sırası ise beyaz taşlarda. Buradaki siyah şahı öyle bir tehdit edelim ki, kaçacak bir yeri olmasın. Beyaz kale ile düz hareket ederek bu kareye geldiğimizde şah çekmiş yani şahı tehdit etmiş oluruz. Peki şah mat oldu mu?
Şimdi siyah şahın gidebileceği karelere bakıp inceleyerek şah mat durumunu kontrol edelim. Siyah şah tehditten kurtulmak için beyaz kaleyi yiyemez. Araya taş koyabilir mi hayır, başka bir siyah taş yok zaten. Kaçabilir mi bir bakalım.
İleri ve geri yönlerde gidemez zaten kalenin tehdidi altında. Sağa ve çapraz yönlere de gidemez bu kezde vezirin tehdidi altında. Sonuç olarak oyun burada şah mat ile bitmiş ve beyaz taraf kazanmıştır.
Öneriler
Şunları hatırlıyor ve unutmuyoruz! Şah devrilmez, yenmez, ancak esir alınarak şah mat yapılabilir. Şah başka bir taşın şahı yiyebileceği bir kareye gidemez. Dolayısıyla şah satranç oyununda yenilemeyen tek taştır. Ayrıca oyun boyunca iki şah yan yana kural gereği gelemez.