12.12.2024
Madde No |
Konusu |
2023 Yılında Uygulanan Miktar (TL) |
2024 Yılında Uygulanan Miktar (TL) |
2025 Yılında Uygulanacağı Düşünülen Miktar (TL) |
MADDE 177- |
Bilanço esasına göre defter tutma hadleri |
|
|
|
|
Alış tutarı |
890.000 |
1.400.000 |
2.000.000 |
Satış tutarı |
1.270.000 |
2.000.000 |
2.800.000 |
|
2- Yıllık gayrisafi iş hasılatı |
440.000 |
690.000 |
990.000 |
|
3- İş hasılatının beş katı ile yıllık satış tutarının toplamı |
890.000 |
1.400.000 |
2.000.000 |
I-Bilanço Esasından İşletme Hesabına Geçiş |
||||
Satın aldığı malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan bilanço esasına göre defter tutan I’nci sınıf bir tüccarın |
1. Son dönem iş hacminin % 20'yi aşan bir nispette düşük olması durumu |
2025 yılından itibaren işletme hesabı esasında defter tutabilir. |
||
2024 yılı |
Alış Tutarı |
1.600.000 liranın altındaysa |
||
Satış Tutarı |
2.240.000 liranın altındaysa |
|||
2. Son üç dönem iş hacminin % 20'ye kadar bir düşüklük göstermesi durumu (her üç yılda) |
||||
Alış tutarları |
2022 yılı |
712.000-890.000 lira arasındaysa |
||
2023 yılı |
1.120.000-1.400.000 lira arasındaysa |
|||
2024 yılı |
1.600.000-2.000.000 lira arasındaysa |
|||
Satış tutarları |
2022 yılı |
1.016.000 – 1.270.000 lira arasındaysa |
||
2023 yılı |
1.600.000 – 2.000.000 lira arasındaysa |
|||
2024 yılı |
2.240.000 – 2.800.000 lira arasındaysa |
|||
Satın aldığı malları olduğu gibi veya işledikten sonra satmanın dışındaki işlerle uğraşan bilanço hesabı esasına göre defter tutan I’nci sınıf bir tüccarın |
1. Son dönem iş hacminin % 20'yi aşan bir nispette düşük olması durumu |
|||
2024 yılı |
Gayrisafi İş Hasılatı |
792.000 liranın altındaysa |
||
2. Son üç dönem iş hacminin % 20'ye kadar bir düşüklük göstermesi durumu (her üç yılda) |
||||
Gayrisafi İş Hasılatı |
2022 yılı |
352.000 – 440.000 lira arasındaysa |
||
2023 yılı |
552.000 – 690.000 lira arasındaysa |
|||
2024 yılı |
792.000 – 990.000 lira arasındaysa |
Satın aldığı malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan, aynı zamanda bunun dışındaki işlerle de uğraşan bilanço esasına göre defter tutan I’nci sınıf bir tüccarın |
1. Son dönem iş hacminin % 20'yi aşan bir nispette düşük olması durumu |
|
||
2024 yılı |
Diğer İşlerden Elde Edilen Satış Hasılatının Beş Katı ile Mal Alım Satımı ile İlgili Satış Tutarı Toplamı |
1.600.000 liranın altındaysa |
||
2. Son üç dönem iş hacminin % 20'ye kadar bir düşüklük göstermesi durumu (her üç yılda) |
||||
Diğer İşlerden Elde Edilen Satış Hasılatının Beş Katı ile Mal Alım Satımı ile İlgili Satış Tutarı Toplamı |
2022 yılı |
712.000 - 890.000 lira arasındaysa |
||
2023 yılı |
1.120.000 – 1.400.000 lira arasındaysa |
|||
2024 yılı |
1.600.000 – 2.000.000 lira arasındaysa |
|||
*Sınıf değiştirmeye ilişkin yüzdesel düşüklükler mal alış tutarlarında olabileceği gibi mal satış tutarlarında veya iş hasılatında da olabilir. Bu yüzdesel düşüklükler bir yıl mal satış tutarında, diğer yıl ise mal alış tutarında olabilir. Bilanço esasından işletme hesabı esasına geçiş ihtiyari olup dileyen mükellefler söz konusu şartları sağlasalar bile 2025 yılında bilanço esasında defter tutmaya devam edebilirler. |
II- İşletme Hesabından Bilanço Esasına Geçiş |
||||
Satın aldığı malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan işletme hesabı esasına göre defter tutan II’nci sınıf bir tüccarın |
3. Son dönem iş hacminin % 20'yi aşan bir nispette fazla olması durumu |
2025 yılından itibaren bilanço esasında defter tutması gerekir. |
||
2024 yılı |
Alış tutarı |
2.400.000 lirayı aşıyorsa |
||
Satış tutarı |
3.360.000 lirayı aşıyorsa |
|||
4. Son iki dönem iş hacminin % 20'ye kadar bir fazlalık göstermesi durumu |
||||
Alış tutarları |
2023 yılı |
1.400.000 – 1.680.000 lira arasındaysa |
||
2024 yılı |
2.000.000 – 2.400.000 lira arasındaysa |
|||
Satış tutarları |
2023 yılı |
2.000.000 – 2.400.000 lira arasındaysa |
||
2024 yılı |
2.800.000 – 3.360.000 lira arasındaysa |
|||
Satın aldığı malları olduğu gibi veya işledikten sonra satmanın dışındaki işlerle uğraşan işletme hesabı esasına göre defter tutan II’nci sınıf bir tüccarın; |
5. Son dönem iş hacminin % 20'yi aşan bir nispette fazla olması durumu |
|||
2024 yılı |
Gayri safi iş hasılatı |
1.188.000 lirayı aşıyorsa |
||
6. Son iki dönem iş hacminin % 20'ye kadar bir fazlalık göstermesi durumu |
||||
Gayri safi iş hasılatları |
2023 yılı |
690.000 - 828.000 lira arasındaysa |
||
2024 yılı |
990.000 – 1.188.000 lira arasındaysa |
|||
Satın aldığı malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan, aynı zamanda bunun dışındaki işlerle de uğraşan işletme |
1. Son dönem iş hacminin % 20'yi aşan bir nispette fazla olması durumu |
|||
2024 yılı |
Diğer İşlerden Elde Edilen Satış Hasılatının |
2.400.000 lirayı aşıyorsa |
hesabı esasına göre defter tutan II’nci sınıf bir tüccarın; |
|
Beş Katı ile Mal Alım Satımı ile İlgili Satış Tutarı Toplamı |
|
|
2. Son iki dönem iş hacminin % 20'ye kadar bir fazlalık göstermesi durumu |
||||
Diğer İşlerden Elde Edilen Satış Hasılatının Beş Katı ile Mal Alım Satımı ile İlgili Satış Tutarı Toplamı |
2023 yılı |
1.400.000 -1.680.000 lira arasındaysa |
||
2024 yılı |
2.000.000 -2.400.000 lira arasındaysa |
|||
*Sınıf değiştirmeye ilişkin yüzdesel fazlalıklar mal alış tutarlarında olabileceği gibi mal satış tutarlarında veya iş hasılatında da olabilir. Bu yüzdesel fazlalıklar bir yıl mal satış tutarında, diğer yıl ise mal alış tutarında olabilir. İşletme hesabı esasından bilanço esasına geçişte her hangi bir ihtiyarilik bulunmamaktadır. Şartları sağlayan mükelleflerin 2025 yılından itibaren bilanço esasında defter tutması gerekmektedir. |
BİLANÇO ESASINA GÖRE
DEFTER TUTMA HADLERİ
MADDE NO – KONUSU |
2024 Yılında Uygulanacak Tutar (TL) |
||||
MADDE.177 |
Bilanço hesabı esasına göre defter tutma hadleri |
||||
1 | Yıllık Alış Tutarı |
1.400.000 |
|||
Yıllık Satış Tutarı |
2.000.000 |
||||
2 |
Yıllık gayrisafi iş hasılatı |
690.000 |
|||
3 |
İş hasılatının beş katı ile yıllık satış tutarının toplamı |
1.400.000 |
Tabloda belirtilen rakamların altında kalanlar işletme hesabına göre defter tutar. İsteyen mükellefler bu miktarlara bağlı kalmaksızın bilanço esasına göre defter tutabilirler. |
II. sınıfa dahil tüccarların, bir hesap döneminin iş hacmi VUK 177'nci maddede yazılı hadlerden % 20'yi aşan bir nispette fazla olursa veya arka arkaya iki dönemin iş hacmi VUK 177'nci maddede yazılı hadlere nazaran % 20'ye kadar bir fazlalık gösterirse şartların tahakkukunu takip eden hesap döneminden başlayarak 1. sınıfa geçerler. |
VUK Md. 177-1.Bent ; Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan mükelleflerin: | ||
* Yıllık Alış tutarı 1.400.000.-TL yi (460 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği) aşanlar, | ||
* Yıllık Satış tutarı 2.000.000.-TL yi (460 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği) aşanlar, | ||
VUK Md. 177-2.Bend; Birinci bentte yazılı olanların dışındaki işlerle (Hizmet işletmeleri) uğraşıp da bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatı 690.000.- TL yi (460 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği) aşanlar; | ||
VUK Md. 177-3.Bend; 1 ve 2 numaralı bentlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde 2 numaralı bentte yazılı iş hasılatının beş katı ile yıllık satış tutarının toplamı 1.400.000.-TL’yi (460Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği) aşanlar; |
213 sayılı VUK’nun 176 ncı maddesi defter tutma bakımından tüccar sınıflarını, 177 - 178 inci maddeleri birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile defter tutma hadlerini, 179–180-181 nci maddeleri ise sınıf değiştirme şartlarını düzenlemiştir.
İşletme Esasından Bilanço Esasına Geçiş İçin ;
Bir hesap döneminin iş hacmi belirlenen hadlerden % 20‘yi aşan bir nispette fazla olursa veya Arka arkaya 2 dönemin iş hacmi belirlenen hadlere nazaran % 20′ye kadar bir fazlalık gösterirse bu şartların tahakkukunu takip eden hesap döneminden başlayarak I. sınıfa geçerler.(VUK md.180)
Bilanço Esasından İşletme Esasından Dönüş İçin;
Bir hesap döneminin iş hacmi belirlenen hadlerden % 20‘yi aşan bir nispette düşük olursa veya Arka arkaya üç dönemin iş hacmi belirlenen hadlere nazaran % 20′ye kadar bir düşüklük gösterirse bu şartların tahakkukunu takip eden hesap döneminden başlayarak, II. sınıfa geçebilirler: (VUK md.179)
İşletme hesabı esası ve Bilanço esasına göre defter tutma ayrımına ilişkin hadler, Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile belirlenmektedir.
BİLANÇO ESASINA GÖRE
DEFTER TUTMA HADLERİ
MADDE NO – KONUSU |
2023 Yılında Uygulanacak Tutar (TL) |
||||
MADDE.177 |
Bilanço hesabı esasına göre defter tutma hadleri |
||||
1 | Yıllık Alış Tutarı |
890.000 |
|||
Yıllık Satış Tutarı |
1.270.000 |
||||
2 |
Yıllık gayrisafi iş hasılatı |
440.000 |
|||
3 |
İş hasılatının beş katı ile yıllık satış tutarının toplamı |
890.000 |
Tabloda belirtilen rakamların altında kalanlar işletme hesabına göre defter tutar. İsteyen mükellefler bu miktarlara bağlı kalmaksızın bilanço esasına göre defter tutabilirler. |
II. sınıfa dahil tüccarların, bir hesap döneminin iş hacmi VUK 177'nci maddede yazılı hadlerden % 20'yi aşan bir nispette fazla olursa veya arka arkaya iki dönemin iş hacmi VUK 177'nci maddede yazılı hadlere nazaran % 20'ye kadar bir fazlalık gösterirse şartların tahakkukunu takip eden hesap döneminden başlayarak 1. sınıfa geçerler. |
VUK Md. 177-1.Bent ; Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan mükelleflerin: | ||
* Yıllık Alış tutarı 890.000.-TL yi (460 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği) aşanlar, | ||
* Yıllık Satış tutarı 1.270.000.-TL yi (460 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği) aşanlar, | ||
VUK Md. 177-2.Bend; Birinci bentte yazılı olanların dışındaki işlerle (Hizmet işletmeleri) uğraşıp da bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatı 440.000.- TL yi (460 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği) aşanlar; | ||
VUK Md. 177-3.Bend; 1 ve 2 numaralı bentlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde 2 numaralı bentte yazılı iş hasılatının beş katı ile yıllık satış tutarının toplamı 890.000.-TL’yi (460Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği) aşanlar; |
213 sayılı VUK’nun 176 ncı maddesi defter tutma bakımından tüccar sınıflarını, 177 - 178 inci maddeleri birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile defter tutma hadlerini, 179–180-181 nci maddeleri ise sınıf değiştirme şartlarını düzenlemiştir.
İşletme Esasından Bilanço Esasına Geçiş İçin ;
Bir hesap döneminin iş hacmi belirlenen hadlerden % 20‘yi aşan bir nispette fazla olursa veya Arka arkaya 2 dönemin iş hacmi belirlenen hadlere nazaran % 20′ye kadar bir fazlalık gösterirse bu şartların tahakkukunu takip eden hesap döneminden başlayarak I. sınıfa geçerler.(VUK md.180)
Bilanço Esasından İşletme Esasından Dönüş İçin;
Bir hesap döneminin iş hacmi belirlenen hadlerden % 20‘yi aşan bir nispette düşük olursa veya Arka arkaya üç dönemin iş hacmi belirlenen hadlere nazaran % 20′ye kadar bir düşüklük gösterirse bu şartların tahakkukunu takip eden hesap döneminden başlayarak, II. sınıfa geçebilirler: (VUK md.179)
İşletme hesabı esası ve Bilanço esasına göre defter tutma ayrımına ilişkin hadler, Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile belirlenmektedir.
2023 Yılı için Defter tutma hadleri ; 30.12.2022 Tarihli ve 32059 (2.Mükerer) Sayılı Resmi Gazete de saat 18.00 de yayımlanan 544 Sıra Numaralı VUK Genel Tebliği ile açıklanmıştır.
1)- İŞLETME ESASINDAN BİLANÇO ESASINA GEÇİŞ ŞARTLARI:
A)- VUK 177/1. SATIN ALDIKLARI MALLARI OLDUĞU GİBİ VEYA İŞLEDİKTEN SONRA SATAN
SON DÖNEM İŞ HACMİNİN % 20’yi AŞAN bir nispette FAZLA OLMASI HALİNDE;
2022 Yılı Yıllık Alış tutarı: 890.000 .-TL (%20) fazlası = 1.068.000 .- TL VEYA 2022 Yılı Yıllık Satış tutarı :1.270.000 .- TL (%20) fazlası = 1.524.000 .- TL nı aşanlar.
İşletme esasından Bilanço esasına geçeceklerdir.
B)- VUK 177/2. BİRİNCİ BENTTE YAZILI OLANLARIN DIŞINDAKİ İŞLERLE UĞRAŞANLAR (HİZMET SATIŞI YAPANLAR)
2022 Yılı Yıllık gayri safi iş hasılatı: 440.000.- TL (%20) fazlası = 528.000 .-TL nı aşanlar. İşletme esasından Bilanço esasına geçeceklerdir.
C)- VUK 177/3. 1 VE 2 NUMARALI BENTLERDE YAZILI İŞLERİN BİRLİKTE YAPANLAR
2022 Yılı İş hasılatının 5 katı ile yıllık satışlarının toplamı: 890.000 TL (%20) fazlası = 1.068.000 .-TL nı aşanlar. İşletme esasından Bilanço esasına geçeceklerdir.
177/3 GÖRE ÖRNEK AÇIKLAMA :
İş hasılatı : 75.000 x 5 = 375.000.- TL
Yıllık satış tutarı : 700.000.- TL
(375.00+700.000) = 1.075.000.-TL Bu tutarın (%20) fazlası olan 1.290.000 TL ,
1.068.000 .-TL nı aştığı için İşletme esasından Bilanço esasına geçeceklerdir.
2)- BİLANÇO ESASINDAN İŞLETME ESASINA DÖNÜŞ ŞARTLARI;
A)- 177/1. Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan
2022 Yılı Yıllık Alış tutarı: 890.000 .-TL (%20) eksiği = 712.000.-TL VEYA
2022 Yılı Yıllık Satış tutarı: 1.270.000.- TL (%20) eksiği = 1.016.000.- TL altında
olanlar Bilanço esasından İşletme esasına geçebilirler.
B)-177/2. Birinci bentte yazılı olanların dışındaki işlerle uğraşanlar
2022 Yılı Yıllık gayri safi iş hasılatı: 440.000.- TL (%20) eksiği = 352.000 .-TL nın altında
olanlar Bilanço esasından İşletme esasına geçebilirler.
C)- 177/3. 1 ve 2 numaralı bentlerde yazılı işlerin birlikte yapanlar
2022 Yılı İş hasılatının 5 katı ile yıllık satışlarının toplamı: 1.068.000 TL (%20) eksiği
= 712.000.-TL altında olanlar Bilanço esasından İşletme esasına geçebilirler.
HESAPLAR DA DİKKATE ALINACAK VERİLER :
Yıllık alış tutarının hesabında, satılan malların tedariki veya üretilebilmesi için kullanılması veya tüketilmesi zorunlu olan ilk madde malzeme ve yardımcı malzemelerin alış tutarları dikkate alınmalıdır.
İşletmede kullanılmak üzere alınan, makine, teçhizat, demirbaş, taşıtların alımı-satımı ve yapılan faaliyet giderleri ( SGK primi ve işçilik giderleri, vb. ) alış tutarına dahil edilmeyecektir.
BİLANÇO ESASINA GÖRE
DEFTER TUTMA HADLERİ
MADDE NO – KONUSU |
2022 Yılında Uygulanacak Tutar (TL) |
||||
MADDE.177 |
Bilanço hesabı esasına göre defter tutma hadleri |
||||
1 | Yıllık Alış Tutarı |
400.000 |
|||
Yıllık Satış Tutarı |
570.000 |
||||
2 |
Yıllık gayrisafi iş hasılatı |
200.000 |
|||
3 |
İş hasılatının beş katı ile yıllık satış tutarının toplamı |
400.000 |
Tabloda belirtilen rakamların altında kalanlar işletme hesabına göre defter tutar. İsteyen mükellefler bu miktarlara bağlı kalmaksızın bilanço esasına göre defter tutabilirler. |
II. sınıfa dahil tüccarların, bir hesap döneminin iş hacmi VUK 177'nci maddede yazılı hadlerden % 20'yi aşan bir nispette fazla olursa veya arka arkaya iki dönemin iş hacmi VUK 177'nci maddede yazılı hadlere nazaran % 20'ye kadar bir fazlalık gösterirse şartların tahakkukunu takip eden hesap döneminden başlayarak 1. sınıfa geçerler. |
VUK Md. 177-1.Bent ; Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan mükelleflerin: | ||
* Yıllık Alış tutarı 400.000.-TL yi (460 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği) aşanlar, | ||
* Yıllık Satış tutarı 570.000.-TL yi (460 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği) aşanlar, | ||
VUK Md. 177-2.Bend; Birinci bentte yazılı olanların dışındaki işlerle (Hizmet işletmeleri) uğraşıp da bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatı 200.000.- TL yi (460 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği) aşanlar; | ||
VUK Md. 177-3.Bend; 1 ve 2 numaralı bentlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde 2 numaralı bentte yazılı iş hasılatının beş katı ile yıllık satış tutarının toplamı 400.000.-TL’yi (460Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği) aşanlar; |
Bilanço Esasına Geçeceklere Yönelik Son Hatırlatmalar
1- Giriş
II. Sınıf Tüccarlardan yıllık alış, satış ve iş hasılatların kanunen belli edilen tutarları aşması nedeniyle I. Sınıf Tüccar olmayı gerektirecek durumun oluşması ve bu durumda defter tutma ödevinin sağlıklı bir şekilde yapılması için kısa açıklamalar;
2- Defter ve Kayıt Tutmak Bakımından Tacir Sınıfları
Vergi uygulamasında tüccarları defter ve kayıt tutma zorunluluğu bakımından aşağıdaki gruplara ayırmak mümkündür.
I. Grup: Kayıt ve Defter Tutma Zorunluluğu Bulunmayanlar: Esnaf Muaflığından Yararlananlar
II. Grup: Kayıt Tutma Zorunluluğu Bulunan Ancak Defter Tutma Zorunluluğu Olmayanlar: Basit Usulde Vergilendirilenler
III. Grup: Kayıt Tutma Zorunluluğu ile Birlikte Defter Tutma Zorunluluğu Olanlar: İşletme Hesabı Esasında Defter Tutanlar (II. Sınıf Tüccarlar) ile Bilanço Esasında Defter Tutanlar (I. Sınıf Tüccarlar)
III.A : II. Sınıf Tüccarlar: Yıllık Alış, Satış veya Gayri Safi İş Hasılatı Kanunda Belirlenen Hadlerin Altında Kalanlar: İşletme Hesabı Esasında Defter Tutanlar
III.B: I. Sınıf Tüccarlar: Yıllık Alış, Satış veya Gayri Safi İş Hasılatı Kanunda Belirlenen Hadlerin Üstünde Kalanlar: Bilanço Esasında Defter Tutanlar
3. II. Sınıf Tüccarlar Hangi Durumlarda 1.1.2022 Tarihinden İtibaren I. Sınıf Tüccar Halline Gelir?
Vergi Usul Kanunun 180 inci maddesine göre; iş hacmi bakımından II. sınıfa dahil tüccarların bir hesap döneminin iş hacminin 177'nci maddede yazılı aşağıdaki hadlerden % 20'yi aşan bir nispette fazla olması halinde veya arka arkaya iki hesap dönemi iş hacminin ilgili yıllar için 177'nci maddede belirtilen hadleri % 20'ye kadar herhangi bir oranda fazlalık gösterirse (hesaplamalarda dikkate alınan bu hadler her yıl Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile güncellenmektedir) bu şartların sağlandığı hesap dönemini takip eden hesap döneminden başlayarak I. Sınıf Tüccar haline geçer gelirler.
Bu hale gelen vergi mükellefleri için de birinci sınıf tüccarların tutmaları gereken defterler tutulması gerekir.
Yukarıdaki tabloda A ve B sütunlarında yer verilen rakamlardan herhangi birini sağlayan 2020 ve 2021 yıllarında da II. Sınıf tüccar durumunda olan mükelleflerin 1.1.2022 tarihinden itibaren I. Sınıf tacir haline geleceklerdir.
Ayrıca 2021 yılında işe başlayan ve 2021 yılı alış, satış, iş hasılatları (A) sütununda belirtilen hadleri aşan mükelleflerin de 1.1.2022 tarihinden itibaren I. Sınıf tacir haline geleceğini de hatırlatmakta fayda var, zira hesap dönemi iş hacmi %20 den fazla oranda aşılması halinde son iki yıllık iş hacimlerinin değerlendirilmesine ihtiyaç bulunmamaktadır.
Tebliğlerle belirlenen hadlerin %20 den fazla bir oranda aşıldığı hesap dönemini takip eden hesap dönemi başından itibaren I. Sınıf tacir olarak defterlerin bilanço esasında tutulması zorunluluğu doğmaktadır.
2021 Yılında II. Sınıf Tüccar İken 2022 Yılında I. Sınıf Tüccar Olanlara İlişkin Yapılması Gereken İşlemler:
Bilindiği üzere, II. Sınıf tacirlere ait işletme hesabı esasında tutulan defterler 486 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği uyarınca hayata geçirilen DEFTER BEYAN SİSTEMİ üzerinden elektronik ortamda tutulmaktadır.
Bu sistem üzerinde defter kayıtlarını gerçekleştiren mali müşavirlerimizin öncelikle; 01.01.20... tarihinden itibaren “İşletme Hesabı Esasına” göre defter tutan mükellefiyet statüsünden “Bilanço Usulü Esasına” göre defter tutacak mükellefiyet statüsüne geçiş yapacak mükelleflerin;
Defter Beyan Sistemi üzerinde 01.01.20... tarihinden itibaren aşağıda yer alan adımları takip ederek “Bilanço Usulüne Geçiş İşlemine” onay vermesi gerekmektedir.
Sistem Yönetimi >> Defter İşlemleri >>Yıl >>20...... >> İşletme Defteri >> İşlem Yap >> Bilançoya Geçiş Yap adımlarını takip ederek işlem sonuçlandırılabilecektir.
Bu işlemden sonra, defterlerin kâğıt ortamda veya elektronik ortamda tutulmasına yönelik kararın verilmesi gerekir.
Verilecek bu karara göre; kağıt ortamda tutulacak yevmiye, envanter defterlerinin vergi usul kanununa göre, büyük defter (defterikebir) ve diğer defterlerin (pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defteri) de ticaret kanunu hükümleri uyarınca işyerinin bulunduğu yerdeki noterlerde açılış onayı işlemlerinin 31 ARALIK tarihine kadar yaptırılması ya da hali hazırda sadece yevmiye ve kebir defterleri için geçerli olan elektronik defter uygulamasından yararlanmayı tercih ederek, e-Defter uygulamasına 31 ARALIK tarihine kadar vergi mükellefine ait elektronik imza veya mali mühür ile başvuru işlemlerinin yapılması gerekmektedir.
Bu işlemlerin 31 ARALIK tarihine kadar gerçekleştirilmesi defterlerin tasdik işleminin süresinde ve belirlenen usullere uygun olarak yaptırılmış sayılması ve buna bağlı olarak idari ve vergisel anlamda cezai sorumlulukların ortaya çıkmaması bakımından önem arz etmektedir.
Konusu | 2019 Yılında Uygulanan Miktar (TL) | 2020 Yılında Uygulanan Miktar (TL) | 2021 Yılında Uygulanan Miktar (TL) |
Bilanço esasına göre defter tutma hadleri (MADDE 177) | |||
Alış tutarı | 230.000 | 280.000 | 300.000 |
Satış tutarı | 320.000 | 390.000 | 420.000 |
2- Yıllık gayrisafi iş hasılatı | 120.000 | 140.000 | 150.000 |
3- İş hasılatının beş katı ile yıllık satış tutarının toplamı | 230.000 | 280.000 | 300.000 |
Buna göre; öteden beri işletme hesabı esasında defter tutmakta olan bir mükellefin 2021 yılında tutması gereken defterlerin tespitinde 2020 yılı alış, satış ve gayrisafi iş hasılatı tutarları 2021 yılı için yayımlanan 522 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile açıklanan ve 01 Ocak 2021 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek olan hadler ile karşılaştırılarak karar verilmelidir.
Vergi Usul Kanunu’nun düzenlemeleri, ilgili Tebliğlerde açıklanan tutarlar ve GİB yazısı dikkate alınmak suretiyle 2021 yılında I'nci ve II'nci sınıf tüccarların sınıf değiştirmede dikkate almaları gereken hadlere ilişkin olarak aşağıdaki tablolar düzenlenmiştir.
Satın aldığı malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan bilanço esasına göre defter tutan I’nci sınıf bir tüccarın | ||
1. Son dönem iş hacminin %20'yi aşan bir nispette düşük olması durumu | ||
2020 yılı | Alış Tutarı | 240.000 liranın altındaysa |
Satış Tutarı | 336.000 liranın altındaysa |
Satın aldığı malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan bilanço esasına göre defter tutan I’nci sınıf bir tüccarın | ||
2. Son üç dönem iş hacminin %20'ye kadar bir düşüklük göstermesi durumu (her üç yılda) | Türk Lirası Arasındaysa | |
ALIŞ TUTARLARI | 2018 yılı | 184.000 - 230.000 |
2019 yılı | 224.000 - 280.000 | |
2020 yılı | 240.000 - 300.000 | |
SATIŞ TUTARLARI | 2018 yılı | 256.000 - 320.000 |
2019 yılı | 312.000 - 390.000 | |
2020 yılı | 336.000 - 420.000 | |
2021 yılından itibaren işletme hesabı esasında defter tutabilir. |
Satın aldığı malları olduğu gibi veya işledikten sonra satmanın dışındaki işlerle uğraşan bilanço esasına göre defter tutan I’nci sınıf bir tüccarın | ||
1. Son dönem iş hacminin %20'yi aşan bir nispette düşük olması durumu | ||
2020 yılı | Gayrisafi İş Hasılatı | 120.000 liranın altındaysa |
Satın aldığı malları olduğu gibi veya işledikten sonra satmanın dışınaki işlerle uğraşan bilanço esasına göre defter tutan I’nci sınıf bir tüccarın | ||
2. Son üç dönem iş hacminin %20'ye kadar bir düşüklük göstermesi durumu (her üç yılda) | Türk Lirası Arasındaysa | |
2018 yılı | Gayrisafi İş Hasılatı | 96.000 – 120.000 |
2019 yılı | 112.000 – 140.000 | |
2020 yılı | 120.000 – 150.000 | |
2021 yılından itibaren işletme hesabı esasında defter tutabilir. |
Satın aldığı malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan, aynı zamanda bunun dışındaki işlerle de uğraşan bilanço esasına göre defter tutan I’nci sınıf bir tüccarın | ||
1.Son dönem iş hacminin %20'yi aşan bir nispette düşük olması durumu | ||
2020 yılı | Diğer İşlerden Elde Edilen Satış Hasılatının Beş Katı ile Mal Alım Satımı ile İlgili Satış Tutarı Toplamı | 240.000 liranın altındaysa |
2.Son üç dönem iş hacminin % 20'ye kadar bir düşüklük göstermesi durumu (her üç yılda) | Türk Lirası Arasındaysa | |
2018 yılı | Diğer İşlerden Elde Edilen Satış Hasılatının Beş Katı ile Mal Alım Satımı ile İlgili Satış Tutarı Toplam | 184.000 – 230.000 |
2019 yılı | 224.000 – 280.000 | |
2020 yılı | 240.000 – 300.000 | |
*Sınıf değiştirmeye ilişkin yüzdesel düşüklükler mal alış tutarlarında olabileceği gibi mal satış tutarlarında veya iş hasılatında da olabilir. Bu yüzdesel düşüklükler bir yıl mal satış tutarında, diğer yıl ise mal alış tutarında olabilir. Bilanço esasından işletme hesabı esasına geçiş ihtiyari olup dileyen mükellefler söz konusu şartları sağlasalar bile 2021 yılında bilanço esasında defter tutmaya devam edebilirler. |
Satın aldığı malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan İŞLETME hesabı esasına göre defter tutan II’nci sınıf bir tüccarın | ||
1. Son dönem iş hacminin %20'yi aşan bir nispette fazla olması durumu | ||
2020 yılı | Alış Tutarı | 360.000 lirayı aşıyorsa |
Satış Tutarı | 504.000 lirayı aşıyorsa |
Satın aldığı malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan İŞLETME hesabı esasına göre defter tutan II’nci sınıf bir tüccarın | ||
2. Son İKİ dönem iş hacminin %20'ye kadar bir FAZLALIK göstermesi durumu | Türk Lirası Arasındaysa | |
ALIŞ TUTARLARI | 2019 yılı | 280.000 - 336.000 |
2020 yılı | 300.000 - 360.000 | |
SATIŞ TUTARLARI | 2019 yılı | 390.000 - 468.000 |
2020 yılı | 420.000 - 504.000 | |
2021 yılından itibaren BİLANÇO esasında defter tutması gerekir. |
Satın aldığı malları olduğu gibi veya işledikten sonra satmanın dışındaki işlerle uğraşan İŞLETME hesabı esasına göre defter tutan II’nci sınıf bir tüccarın | ||
1. Son dönem iş hacminin %20'yi aşan bir nispette FAZLA olması durumu | ||
2020 yılı | Gayrisafi İş Hasılatı | 180.000 lirayı aşıyorsa |
Satın aldığı malları olduğu gibi veya işledikten sonra satmanın dışındaki işlerle uğraşan İŞLETME hesabı esasına göre defter tutan II’nci sınıf bir tüccarın | ||
2. Son İKİ dönem iş hacminin %20'ye kadar bir FAZLALIK göstermesi durumu | Türk Lirası Arasındaysa | |
2019 yılı | Gayrisafi İş Hasılatı | 140.000 – 168.000 |
2020 yılı | 150.000 – 180.000 | |
2021 yılından itibaren BİLANÇO esasında defter tutması gerekir. |
Satın aldığı malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan, aynı zamanda bunun dışındaki işlerle de uğraşan İŞLETME hesabı esasına göre defter tutan II’nci sınıf bir tüccarın | ||
1.Son dönem iş hacminin %20'yi aşan bir nispette FAZLA olması durumu | ||
2020 yılı | Diğer İşlerden Elde Edilen Satış Hasılatının Beş Katı ile Mal Alım Satımı ile İlgili Satış Tutarı Toplamı | 360.000 lirayı aşıyorsa |
2.Son İKİ dönem iş hacminin % 20'ye kadar bir FAZLALIK göstermesi durumu | Türk Lirası Arasındaysa | |
2019 yılı | Diğer İşlerden Elde Edilen Satış Hasılatının Beş Katı ile Mal Alım Satımı ile İlgili Satış Tutarı Toplam | 280.000 – 336.000 |
2020 yılı | 300.000 – 360.000 | |
*Sınıf değiştirmeye ilişkin yüzdesel FAZLALIKLAR mal alış tutarlarında olabileceği gibi mal satış tutarlarında veya iş hasılatında da olabilir. Bu yüzdesel FAZLALIKLAR bir yıl mal satış tutarında, diğer yıl ise mal alış tutarında olabilir. İŞLETME hesabı esasından BİLANÇO esasına geçişte hergangi bir ihtiyarilik bulunmamaktadır. Şartları sağlayan mükelleflerin 2021 yılından itibaren BİLANÇO esasında defter tutması gerekmektedir. |
1- Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan ve yıllık alımlarının tutarı 280.000,00 TL veya satışlarının tutarı 390.000,00 TL'yi aşanlar,
2- 1. bentteki işlerle uğraşıp da bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatı 140.000,00 TL'yi aşanlar,
3- 1 ve 2 numaralı benhlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde 2 numaralı bentte yazılı iş hasılatının 5 katı ile yıllık satış tutarının toplamı 280.000,00 TL'sini aşanlar
1- Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan ve yıllık alımlarının tutarı 230.000,00 TL veya satışlarının tutarı 320.000,00 TL'yi aşanlar,
2- 1. bentteki işlerle uğraşıp da bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatı 120.000,00 TL'yi aşanlar,
3- 1 ve 2 numaralı benhlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde 2 numaralı bentte yazılı iş hasılatının 5 katı ile yıllık satış tutarının toplamı 230.000,00 TL'sini aşanlar
01.01.2018 tarihinden itibaren,
1- Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan ve yıllık alımlarının tutarı 190.000,00 TL veya satışlarının tutarı 260.000,00 TL'yi aşanlar,
2- 1. bentteki işlerle uğraşıp da bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatı 100.000,00 TL'yi aşanlar,
3- 1 ve 2 numaralı benhlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde 2 numaralı bentte yazılı iş hasılatının 5 katı ile yıllık satış tutarının toplamı 190.000,00 TL'sini aşanlar
01.01.2017 tarihinden itibaren,
1- Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan ve yıllık alımlarının tutarı 170.000,00 TL veya satışlarının tutarı 230.000,00 TL'yi aşanlar,
2- 1. bentteki işlerle uğraşıp da bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatı 90.000,00 TL'yi aşanlar,
3- 1 ve 2 numaralı benhlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde 2 numaralı bentte yazılı iş hasılatının 5 katı ile yıllık satış tutarının toplamı 170.000,00 TL'sini aşanlar
01.01.2016 tarihinden itibaren,
1- Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan ve yıllık alımlarının tutarı 168.000,00 TL veya satışlarının tutarı 230.000,00 TL'yi aşanlar,
2- 1. bentteki işlerle uğraşıp da bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatı 90.000,00 TL'yi aşanlar,
3- 1 ve 2 numaralı benhlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde 2 numaralı bentte yazılı iş hasılatının 5 katı ile yıllık satış tutarının toplamı 168.000,00 TL'sini aşanlar
01.01.2015 tarihinden itibaren,
1- Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan ve yıllık alımlarının tutarı 160.000,00 TL veya satışlarının tutarı 220.000,00 TL'yi aşanlar,
2- 1. bentteki işlerle uğraşıp da bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatı 88.000,00 TL'yi aşanlar,
3- 1 ve 2 numaralı benhlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde 2 numaralı bentte yazılı iş hasılatının 5 katı ile yıllık satış tutarının toplamı 160.000,00 TL'sini aşanlar
01.01.2014 tarihinden itibaren,
1- Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan ve yıllık alımlarının tutarı 150.000,00 TL veya satışlarının tutarı 200.000,00 TL'yi aşanlar,
2- 1. bentteki işlerle uğraşıp da bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatı 80.000,00 TL'yi aşanlar,
3- 1 ve 2 numaralı benhlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde 2 numaralı bentte yazılı iş hasılatının 5 katı ile yıllık satış tutarının toplamı 150.000,00 TL'sini aşanlar
01.01.2013 tarihinden itibaren,
1- Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan ve yıllık alımlarının tutarı 150.000,00 TL veya satışlarının tutarı 200.000,00 TL'yi aşanlar,
2- 1. bentteki işlerle uğraşıp da bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatı 80.000,00 TL'yi aşanlar,
3- 1 ve 2 numaralı benhlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde 2 numaralı bentte yazılı iş hasılatının 5 katı ile yıllık satış tutarının toplamı 150.000,00 TL'sini aşanlar
01.01.2012 tarihinden itibaren,
Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan ve yıllık alımlarının tutarı 140.000,00 TL veya satışlarının tutarı 190.000,00 YTL'yi aşanlar,
1. bentteki işlerle uğraşıp da bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatı 77.000,00 TL'yi aşanlar,
1 ve 2 numaralı benhlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde 2 numaralı bentte yazılı iş hasılatının 5 katı ile yıllık satış tutarının toplamı 140.000,00 TL'sini aşanlar
01.01.2011 tarihinden itibaren,
Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan ve yıllık alımlarının tutarı 129.000,00 TL veya satışlarının tutarı 180.000,00 YTL'yi aşanlar,
1. bentteki işlerle uğraşıp da bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatı 70.000,00 TL'yi aşanlar,
1 ve 2 numaralı benhlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde 2 numaralı bentte yazılı iş hasılatının 5 katı ile yıllık satış tutarının toplamı 129.000,00 TL'sini aşanlar
01.01.2010 tarihinden itibaren,
Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan ve yıllık alımlarının tutarı 120.000,00 TL veya satışlarının tutarı 170.000,00 YTL'yi aşanlar,
1. bentteki işlerle uğraşıp da bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatı 68.000,00 TL'yi aşanlar,
1 ve 2 numaralı benhlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde 2 numaralı bentte yazılı iş hasılatının 5 katı ile yıllık satış tutarının toplamı 120.000,00 TL'sini aşanlar,
01.01.2009 tarihinden itibaren,
Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan ve yıllık alımlarının tutarı 119,000 TL veya satışlarının tutarı 168,000 YTL'yi aşanlar,
1. bentteki işlerle uğraşıp da bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatı 67,000 TL'yi aşanlar,
1 ve 2 numaralı benhlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde 2 numaralı bentte yazılı iş hasılatının 5 katı ile yıllık satış tutarının toplamı 119,000 TL'sini aşanlar
01.01.2008 tarihinden itibaren,
Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan ve yıllık alımlarının tutarı 107,000 YTL veya satışlarının tutarı 150,000 YTL'yi aşanlar,
1. bentteki işlerle uğraşıp da bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatı 60,000 YTL'yi aşanlar,
1 ve 2 numaralı benhlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde 2 numaralı bentte yazılı iş hasılatının 5 katı ile yıllık satış tutarının toplamı 107,000 YTL'sini aşanlar
01.01.2007 tarihinden itibaren,
Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan ve yıllık alımlarının tutarı 100,000 YTL veya satışlarının tutarı 140,000 YTL'yi aşanlar,
1. bentteki işlerle uğraşıp da bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatı 56,000 YTL'yi aşanlar,
1 ve 2 numaralı benhlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde 2 numaralı bentte yazılı iş hasılatının 5 katı ile yıllık satış tutarının toplamı 100,000 YTL'sini aşanlar
01.01.2006 tarihinden itibaren,
Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan ve yıllık alımlarının tutarı 96,000 YTL veya satışlarının tutarı 130,000 YTL'yi aşanlar,
1. bentteki işlerle uğraşıp da bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatı 52,000 YTL'yi aşanlar,
1 ve 2 numaralı benhlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde 2 numaralı bentte yazılı iş hasılatının 5 katı ile yıllık satış tutarının toplamı 96,000 YTL'sini aşanlar
01.01.2005 tarihinden itibaren,
Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan ve yıllık alımlarının tutarı 88,000 YTL veya satışlarının tutarı 120,000 YTL'yi aşanlar,
1. bentteki işlerle uğraşıp da bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatı 48,000 YTL'yi aşanlar,
1 ve 2 numaralı benhlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde 2 numaralı bentte yazılı iş hasılatının 5 katı ile yıllık satış tutarının toplamı 88,000 YTL'sini aşanlar
01.01.2004 tarihinden itibaren,
Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan ve yıllık alımlarının tutarı 80,000,000,000 TL veya satışlarının tutarı 109,000,000,000TL'sını aşanlar,
1. bentteki işlerle uğraşıp da bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatı 44,000,000,000 TL'sını aşanlar,
1 ve 2 numaralı benhlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde 2 numaralı bentte yazılı iş hasılatının 5 katı ile yıllık satış tutarının toplamı 80,000,000,000 TL'yi aşanlar
bilanço usulüne göre defter tutmak zorundadırlar.